نعناع از قدیم الایام بعنوان یگ گیاه معطر و اشتها آور و برای ناراحتی های دستگاه گوارش بکار رفته است بقراط پدر علم طب از نعناع در نوشته های خود یاد کرده است در قرون وسطی از نعناع در معالجه بیماریها و برای التیام زخم ها و درمان درد گزیدگی زنبور و سگ هار استفاده می شود


ترکیبات شیمیایی:


نعناع دارای ماده ای بنام منتول می باشد که ایجاد احساس خنکی در دهان می کند . مقدر منتول در نعناع بسته به نوع آن از ۳۵% تا ۵۵% تغییر می کند که البته اگر نعناع دیر کنده شود مقدر منتول آن تا حدود ۳۰% پائین می آید .
خواص داروئی:
نعناع از نظر طب قدیم ایران نسبتا گرم و خشک است و از نظر خواص دارویی از پونه قوی تر است . از نعناع اسانس ، روغن و تنتور تهیه می کنند که مصارف طبی مختلفی درد


۱)نعناع باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد
۲)نعناع تقویت کننده معده وبدن است
۳)نعناع ضد تشنج و ضد سرفه است
۴)یک فنجان چای گرم نعناع سینه را آرام می کند
۵)نعناع مسکن ،‌آرام بخش و قاعده آور است
۶)استفاده از نعناع درد شکم را برطرف می کند
۷)نعناع درمان سرمخوردگی و آنفوانزا می باشد
۸)نعناع ناراحتی های عصبی را برطرف می کند
۹)برای تسکین درد دندان نعناع را دردهان گذاشته و بجوید
۱۰)آشامیدن چای نعناع و یا عصارع نعناع خونریزی سینه را قطع می کند
۱۱)کمپرس نعناع درد سینه و پهلو را از بین می برد
۱۲)نعناع کرم های روده و معده را می کشد
۱۳)برای از بین بردن سکسکه و دل بهم خوردگی و استفراغ نعناع را با آّ انار ترش بخورید
۱۴)نعناع ادرار را زیاد می کند
۱۵)برای رفع قولنح و دردهای روده معده و هضم نشدن غذا چای نعناع بنوشید
۱۶)برای از بین بردن گلو درد چای نعناع غرغره کنید
۱۷)نعناع معرق است بنابراین تب را پائین می آورد
۱۸)در هنگام سرمخوردگی بینی را با چای نعناع بشوئید
۱۹)یکی از فرآورده های نعناع اسانس نعناع است که از تقطیر برگ و سرشاخه های گلدار نعناع تحت اثر بخار آب تهیه می شود و دارای ۵۰% تا ۷۰ % منتول می باشد . اسانس نعناع که در کشور انگلستان تهیه می شود شهرت خاصی درد . این اسانس بعنوان تقویت کننده معده بادشکن ، ضد عفونی کننده ،‌رفع دل پیچه بچه ها و اسهال بکار می رود
برای استفاده از اسانس نعناع کافی است که مقدر یک تا سه قطره آنرا با یک لیوان آب و یا نوشابه مخلوط کده و بنوشید .
۲۰)اسانس نعناع را نباید بمقدر زیاد برای کودکان و نوزادان استفاده کرد زیرا روی حرکات تنفسی و قلب اثر گذاشته و ممکن است که خطرناک باشد
۲۱)اگر اسانس نعناع به مقدر زیاد مصرف شود فشار خون را بالا برده و موجب حالت تهوع ، استفراغ و درد معده و حرکات دری را از بین می برد .
۲۲)برای رفع سردردهای میگرنی می توان پمادی بصورت زیر تهیه کرد و در نقطه ای که درد می کند بمالید
اسانس نعناع ۳گرم
روغن زیتون ۲ گرم
لانولین ۵ گرم
۲۳)برای ضد عفونی کردن بینی محلولی بصورت زیر تهیه کرده و بمقدر پنج قطره در هر سوراخ بینی بچکانید
اسانس نعناع ۱ گرم
روغن بادام شیرین ۴۰ گرم
۲۴)اگر بدن شما خارش درد مقدر ۲ گرم اسانس نعناع را در ۵۰ گرم وازلین ریخته ، خوب با هم مخلوط کرده و در محل خارش بمالید
اگر از بیماری رماتیسم و آرتروز رنج می برید از روغن نعناع استفاده کنید طرز استفاده از آن به این صورت است که ۲ قطره روغن نعناع را با یک قاشق سوپخوری روغن بادام مخلوط کرده و محل های دردناک را با آن ماساژ دهید .
۲۵)برای رفع سردرد از کمپرس نعناع استفاده کنید بدین ترتیب که ۱۰قطره روغن نعناع را با یک لیوان آب سرد مخلوط کرده و در یک کاسه بریزید سپس یک پارچه که باندازه پیشانی باشد در آن فرو برده آب اضافی آنرا بگیرید و روی پیشانی و شقیقه ها بگذارید تا سردرد برطرف شود.
۲۶)نعناع بهترین دوست کبد است . کبد را تمیز کرده وص فرا را رقیق می کند و کلسترول خون را پائین می آورد .برای این مورد چای نعناع را قبل از غذا بنوشید
۲۷)نعناع با تمام خواصی که گفته شد اگر زیادمصرف شود سیستم گوارشی را تحریک می کند اگر شما دو تا سه فنجام چای نعناع در روز بنوشید بهتر است که بعد از دو هفته چند روزی آنرا قطع کرده و دوباره شروع کنید




از جمله دیگر موارد مصرف نعناع در طب مدرن کاربرد آن در تسکین مشکلات گوارشی همچون نفخ، سوء هاضمه، تهوع و مشکلات گوارشی ناشی از استرس است.

اسانس گیاه نعناع به عنوان شل‌کننده عضلات صاف کاربرد دارد، خلط آور است و بصورت خارجی در درمان دردهای روماتیسمی، دندان درد و سردرد کاربرد دارد.

همچنین گیاه دارویی نعناع بصورت کرم به عنوان ضد خارش در پوست خشک یا در گزش حشرات کارایی دارد.

نعناع در طب سنتی نیز کاربردهایی دارد از جمله ضد نفخ، ضد اسپاسم دستگاه گوارش، افزاینده ترشح صفرا، ضد خارش و پایین آورنده تب در کودکان است.

از دیگر موارد مصرف نعناع در طب سنتی تاثیر آن در تخفیف کولیک در نوزادان، کاهش گاز در نوزادان و در مشکلات گوارشی همچون استفراغ، نفخ و کرم‌های روده‌ای است.

قسمت‌های مورد استفاده نعناع شامل برگها و سرشاخه‌های گلدار آن است.

اشکال دارویی این گیاه بصورت مصرف برگ گیاه است که سه یا شش گرم برگ خشک شده بصورت دم کرده و یا در کپسول مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همچنین از این گیاه بصورت تنتور، روغن فرار، پماد، بخور و عصاره خشک شده آن استفاده می‌شود.

در دم کرده این گیاه دو قاشق چایخوری گیاه خشک در ‪ ۲۵۰‬میلی لیتر آب داغ قرار داده می‌شود و پس از ‪ ۱۵‬تا‪ ۲۰‬دقیقه که صاف شد دو تا چهار فنجان بصورت روزانه مصرف می‌شود.

داروهای رسمی موجود در ایران که با استفاده از گیاه دارویی نعناع ساخته شده‌اند شامل پودرکارامین، کارمیناتیف و محلول خوراکی گریپ واتر است که همگی برطرف‌کننده سوء هاضمه، نفخ و درد ناشی از آن می‌باشند.

از دیگر داروهایی که گیاه دارویی نعناع در آن کاربرد دارد قرص جویدنی ماسومنت است که در رفع حساسیت و خارش گلو، سرفه و نفخ معده موثر است و همچنین قرص جویدنی منتازین ضد حساسیت و خارش گلو، سرفه و ضد نفخ است.

قطره آلتادین از دیگر داروهایی است که در آن گیاه دارویی نعناع کاربرد دارد این قطره در درمان التهاب و تحریک مخاط گلو، خلط آور در سرفه‌های تحریکی ناشی از افزایش ترشحات مجاری تنفسی فوقانی موثر است.

در بخور دادن نعناع ‪ ۳‬تا‪ ۴‬قطره اسانس این گیاه به آب داغ افزوده و بخار حاصل استنشاق می‌شود.